Türk vatandaşlığı, doğumla kazanılabileceği gibi çeşitli sonradan kazanma yollarıyla da elde edilebilir. Bunlardan biri de evlilik yoluyla vatandaşlıktır. Ancak evlilik tek başına yeterli olmayıp; Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 16. maddesinde belirtilen bazı hukuki ve fiili şartların sağlanması gerekmektedir.

Bu makalede:

• Hangi kurumlar sorumlu?
• Hangi yasal dayanaklar geçerlidir?
• Başvuru şartları nelerdir?
• Gerekli belgeler ve süreç nasıl işler?
• Başvuru sonrası prosedürler, süreler ve olası itirazlar nelerdir?

bunları örneklerle ve resmi bağlantılarla açıklayacağız.

1. Resmi Kurumlar ve Hukuki Dayanaklar

1.1. Sorumlu Resmî Kurumlar

• Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü (NVİ) https://www.nvi.gov.tr
  Türkiye içinde yapılan evlilik sonrası vatandaşlık başvuruları ve incelemesi bu kurum tarafından yürütülür. e‑Devlet üzerinden başvuru takibi mümkündür.
• Dışişleri Bakanlığı Konsolosluklar https://www.mfa.gov.tr
  Yabancı eş Türkiye dışında yaşıyorsa başvuru ilgili temsilcilikler (konsolosluk) aracılığıyla yapılır; başvuru sonrası içerik NVİ’ye iletilir.

1.2. Yasal Dayanaklar

• 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu (Madde 16)
  Evlilik yoluyla vatandaşlık koşulları yasal zemini oluşturur.
• Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun Uygulama Yönetmeliği
  Başvuru formu (VAT‑6), mülakat ve soruşturma usulleri bu metinde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir

2. Evlilik Yoluyla Vatandaşlık: Şartlar (TVK Md. 16)

2.1. En Az 3 Yıldır Evli Olmak

Yabancı eş, başvuru sırasında bir Türk vatandaşı ile resmi olarak en az üç yıldır evli olmalıdır. Bu sürenin tamamlanması önemlidir.

2.2. Evliliğin Devam Etmesi

Başvuru esnasında evliliğin hala fiilen devam ediyor olması gerekir. Ancak başvuru yapıldıktan sonra eşin vefatı halinde süreç olumsuz etkilenmez.

2.3. Gerçek Bir Evlilik Olması

Evliliğin sahte veya hileli olmaması gerekir. Dini nikahlar geçersiz sayılır. Resmi nikah olması şarttır. Yurt dışı resmi nikahlar konsolosluk veya Türkiye’de tescil edilmelidir.

2.4. Aile Birliği İçinde Yaşamak

Eşler aynı çatı altında yaşamalıdır. Farklı ikamet yerleri durumu reddetmez ama ortak hayat belgeleri sunmak işleri kolaylaştırır .

2.5. Evlilikle Bağdaşmayan Faaliyetlerde Bulunmamak

Evlilik esnasında, fuhuş gibi toplum düzenine aykırı işlerle uğraşmamış olmak gerekir.

2.6. Güvenlik ve Kamu Düzeni Açısından Engel Teşkil Etmemek

Terör, casusluk, uyuşturucu ticareti gibi suç geçmişi bulunmamalıdır. Arşiv taraması ve sabıka kontrolü yapılır .

3. Başvuru Süreci

3.1. Başvuru Öncesi Hazırlık

• Evlilik en az üç yıl sürmüş olmalı
• Resmi evlilik belgesi
• İkamet ve yaşam koşullarını gösteren belgeler
• Sabıka kaydı, sağlık durumu (çok nadir olarak istenebilir)

3.2. Gerekli Evraklar

• VAT‑6 başvuru formu
• 2 biyometrik fotoğraf
• Yabancı pasaport (Türkçe noter çevirisiyle)
• Türk vatandaş eşin kimlik/TCKB örneği
• İkamet ve sabıka belgesi
• Evlilik belgesi (resmi nikah)
• Harç dekontları

3.3. Başvuru Nasıl Yapılır?

• Türkiye İçinde: İl nüfus müdürlüğüne kişisel başvuru yapılır.
• Yurt Dışında: Konsolosluğa başvuru; mülakat eşliğinde belgeler teslim edilir. Dosya NVİ’ye sevk edilir.

3.4. İnceleme Süreci

• Emniyet ve istihbarat kurumlarından arşiv taraması
• Evliliğin gerçekliği, yaşam hâli, sabıka kaydı incelenir
• Mülakat sonucunda dosya Bakanlığa iletilir, karar burada verilir.

3.5. Süreç Ne Kadar Sürer?

Başvurunun sonuçlanması genellikle 5–6 ay içinde tamamlanır.

3.6. Karar ve Kimlik İşlemleri

• Başvuru onaylanırsa TC vatandaşlığı kazanılır.
• Nüfus Müdürlüğü’nden TC kimlik ve aile kütüğü kaydı yapılır.

4. Boşanma ve Vefat Durumları

• Boşanma: Başvuru öncesinde boşanıldıysa “aile birliği” şartı kalkar, başvuru reddedilir. Ancak başvuru sonrası boşanma gerçekleşirse kazanılan vatandaşlık kayıp olmaz.
• Eşin Vefatı: Başvuru esnasında vefat olması halinde şartlar kalkmaz, vatandaşlık süreci devam eder.

5. İtiraz ve Hukuki Haklar

• Red Durumu: Başvuru red edilirse, karar tebliginden itibaren 60 gün içinde idari mahkemeye itiraz edilebilir.
• Hileli Evlilik Tespiti: Sahte evlilik tespit edilirse V‑70 koduyla 5 yıl giriş yasağı ve red cezası uygulanır.

6. Örnek Senaryolar

Örnek 1: Resmi evlilik, 3+ yıl, aile birliği, sabıka yok

– Türkiye’de yaşayan Fransız eş, resmi evlilik kaydı var, sabıkası temiz, 4 yıllık evli → Başvuru yapılır, olumlu sonuç alınır.

Örnek 2: Yurt dışı evlilik, Türkiye’ye tescil

– ABD’de evlenen çift, evlilik konsoloslukta tescilleniyor. 3 yıl sonra evlilik devam ediyor, evraklar eksiksiz → Konsolosluk üzerinden başvuru, süreç başlar.

Örnek 3: Başvuru sonrası boşanma

– İntibaklı evlilik sonrası başvuru yapıldıktan 1 yıl sonra boşanma gerçekleşiyor. Başvuru onaylandıysa vatandaşlık kaybolmaz.

Örnek 4: Sahte evlilik tespiti

– Belgeler formalite amaçlı düzenlenmiş, aynı evde yaşanmıyorsa tespit sonucu başvuru reddedilir, giriş yasağı uygulanır.

Bu konuyla ilgili daha fazla bilgi için aşağıdaki makalelerimize de göz atabilirsiniz.

• Türk Vatandaşlığı Yönetmeliği
• Doğum Yoluyla Vatandaşlık
• İkametle Vatandaşlık (Genel Yolla)
• Evlat Edinme Yoluyla Vatandaşlık
• Yatırımla Vatandaşlık İçin Ne Kadar Yatırım Gerekir?
• İstisnai Vatandaşlık Yoluyla TC Vatandaşlığı Nasıl Alınır?
• Yeniden Türk Vatandaşlığı Kazanımı

Uyarı:
Bu sitede yer alan bilgiler yalnızca genel bilgilendirme amacıyla sunulmuştur. Kesin ve bağlayıcı hukuki bilgi niteliği taşımaz. Her durumun kendine özgü şartları olabileceğinden, okuyucuların detaylı bilgi ve hukuki destek için alanında uzman bir avukata danışmaları tavsiye edilir.